De parochie als ondersteuning van de armen (voorloper OCMW)

Tentoonstelling 150 jaar Sint-Clemenskerk – Pupiter 6

(Klik op de blauwe linken om alle beelden en/of documenten te zien. Je kunt vergroten activeren door met de muis over de scan te gaan en twee keer op ctrl te drukken.)

6.1 Ook in verband met de armenzorg is er een zeer oude rekening bewaard gebleven, namelijk uit het jaar 1572. We herkennen het aan het geschrift en de vermelding “Item aan de weduwe Vanderlinden gegeven om goids wille de anno LXXII 1 sister rogge” (= (15)72). De volgende die hulp ontvangt is Peeter Van Laere. Hij wordt driemaal vermeld, vervolgens vinden we Hendrick Versannen en opnieuw driemaal Peeter Van Laere. Dit gedeelte van de rekening handelt over hulp in natura, ttz. door middel van graanuitdeling.
(A.RA. Leuven, Kerkelijk Archief, 22946, rekening 1572)

6.2 Op het einde van deze rekening uit 1572 vinden we een namenlijst met de inwoners die dat jaar financiële hulp ontvingen. Meerdere namen komen herhaaldelijk voor. We vinden o.a. “Jenne int sieckhuys”. Daardoor weten we dat het ziekenhuis, dat in de buurt van het Zoniënwoud aan de Brusselse Steenweg gelegen was, toen actief was en dat Hoeilanders er terecht konden.
(A.RA. Leuven, Kerkelijk Archief, 22946, rekening 1572)

6.3 Op Witte Donderdag 1651(?) werden haringen en brood uitgedeeld aan de armen, zo blijkt uit de rekening van 1651-1656 (p. “31”).
(A.RA. Leuven, Kerkelijk Archief, 22946, rekening 1651-1656)

6.4 Enkele rekeningen zijn gedetailleerd.
Op deze pagina (p. “34”) uit de rekening 1686-1691 vinden we van boven naar onder:
– Aan Nicclaas Teys een aalmoes om hem te helpen in zijn ziekte (18.2.1691)
– Aan Catthelijn Opdenberg om haar te helpen in haar ziekte (22.4.1691)
– Aan Piryn Huenaerts die Hendrik Van Keerberg twee dagen en twee nachten bijgestaan heeft in zijn ziekte
– Betaling van de uitvaartrechten aan pastoor en koster bij de uitvaart van dezelfde Hendrik Van Keerberg (28.5.1691) .
(A.RA. Leuven, Kerkelijk Archief, 22946, rekening 1686-1691)

Verder in dezelfde rekening, op de volgende pagina (p. “35”):
– Aan Pierryn Huenaerts om een paar schoenen en een voorschoot te kopen (3.2.1692)
– Aan Gillis Dewaet o.a. om een hemd te kopen (16.2.1692)
– Aan Catthelyn Opdenberg een aalmoes (16.3.1692)
– Nogmaals een aalmoes aan dezelfde (11.4.1692)
– Aan Nicclaas Teys een aalmoes om hem te helpen in zijn ziekte (11.4.1692)
– Aan weduwe Gillis Ips een aalmoes (7.5.1692)
(A.RA. Leuven, Kerkelijk Archief, 22946, rekening 1686-1691)

6.5 Jaarlijkse notities van de hulp die door pastoor Sterckendries in naam van het Bureel van Weldadigheid aan behoeftigen uitgedeeld werd (eerste helft 19e eeuw).
(Kerkelijk Archief Hoeilaart VII.2 1831 12)

6.6 Omdat veel betalingen niet in geld maar in graan gebeurden hielden de pastoors de prijs ervan, zoals hij gevormd werd in de naburige stad, bij. Pastoor Sterckendries (1820-1864) noteerde dit jaar per jaar. Merk de sterke stijging in 1845 maar in vooral 1846, het jaar dat de aardappeloogst mislukte met als gevolg een grote uitwijking uit sommige gebieden van Europa naar de Verenigde Staten. Ook het jaar 1816 kent een opmerkelijke stijging. Het was het jaar dat de lucht lange tijd verduisterd was door een enorme vulkaanuitbarsting in Indonesië in april 1815.
(Kerkelijk Archief Hoeilaart, I.4.3.1A 03)

6.7 Met de Franse Revolutie kwam de scheiding tussen Kerk en Staat, waarbij de armenzorg voortaan toevertrouwd werd aan een “Bureel van Weldadigheid”. In Hoeilaart werd de verstrengeling tussen Kerk en armenzorg nog een halve eeuw verder gezet. Op 22 december 1847 ontving het gemeentebestuur uit handen van pastoor Sterckendries de gelden die hij nog bezat voor de armenzorg zodat hij die rekening definitief kon afsluiten.
(Kerkelijk Archief Hoeilaart, VII.5 33)

Historisch onderzoek en teksten: Michel Erkens