Erfgoeddag in Groenendaal: ‘Beestig Bos’

Met als thema ‘Beestig Bos’ worden op Erfgoeddag 23 april 2023 in Groenendaal landschapsrelicten van de interactie tussen mens en dier belicht. Een van de sporen leidt recht naar de zeventiende-eeuwse paardenstoeterij.
Documentatiecentrum Vlaams-Brabant, dienst Erfgoed Provincie Vlaams-Brabant, Rijksarchief Leuven, Natuurgroepering Zoniënwoud, Natuurpunt, Natuuracademie, Agentschap Natuur en Bos, dienst Vrije Tijd Hoeilaart én onze kring sloegen voor deze dag de handen in elkaar.

Een paardenstoeterij?

In 1613 richtten aartshertogen Albrecht en Isabella een paardenfokkerij op in Groenendaal voor de beweiding en kweek van rij- en jachtpaarden. Deze stoeterij of haras van meer dan 23 hectaren bevond zich langs de IJse ten westen van de priorij van Groenendaal.

Ontdek de sporen op Erfgoeddag!

Door hoge kosten, beperkt rendement en schadelijke impact op het bomenbestand werd de haras in 1678 opgedoekt en het domein opnieuw woud. Momenteel is de omwalling met zijgrachten van ongeveer 1,7 kilometer in het boslandschap nog zichtbaar. Ook enkele verhogingen in het reliëf wijzen op de contouren van de site van de harasgebouwen. Een wolvensprong, een constructie van grachten en wallen, afgewerkt met hagen en ander materiaal, moest verhinderen dat wild uit het woud de haras binnendrong en er vernielingen aanbracht, maar ook dat omgekeerd de dieren van de haras aanplantingen in het woud beschadigden.
Aan de hand van sporen in het landschap, digitale reliëfopnames en historische kaarten, tekeningen en beleidsdocumenten uit de vorstelijke administratie krijg je op Erfgoeddag een beeld van de stoeterij.

Het programma

Tentoonstelling: Een wolvensprong in het Zoniënwoud
Van 10 tot 17 uur, bosmuseum. Gratis toegang.
Het verhaal van de ligging, opbouw en uitbating van de haras.
De tentoonstelling loopt na Erfgoeddag nog tot 10 september, tijdens de openingsuren van het bosmuseum.

Lezing: Mens en dier als landschapsvormende actoren
11 uur, bosmuseum, Groenendaal. Gratis toegang.
Door kunsthistoricus en archeoloog Pieter Rodts.
Vooraf inschrijven verplicht via: natuurpunt.be/natuuracademie
Deze lezing wordt tijdens de Archeologiedagen op 28 mei 2023 (Pinksteren) herhaald.

Wandeling: Kamelen in het Zoniënwoud?
14 uur, bosmuseum. Gratis deelname.
Gegidste wandeling van ongeveer 7 km, op zoek naar sporen van het samenleven tussen mens en dier.
Vooraf inschrijven verplicht: natuurpunt.be/natuuracademie

Te koop: Nerokalender 2023

Voor 2023 heeft de kring een originele en leuke kalender uitgebracht, met passages uit Neroalbums waarin Hoeilaart aan bod komt. Een heus collector’s item voor Nerofans en voor wie van Hoeilaart houdt.

Met deze kalender sluit de kring aan bij de viering van het dubbele jubileum ‘100 jaar Marc Sleen, 75 jaar Nero’. Beide jubilarissen vertoefden jarenlang in Hoeilaart. Ridder Marc Sleen werd er gelauwerd als ereburger, Nero was de trotse bewoner van het oude tramstation (het huidige Nerocafé).

De kalender is in Hoeilaart te koop in het GC Felix Sohie, in het Nerocafé, in de Wereldwinkel en bij Druiven Van Camp. Prijs: 10 euro.

Online bestellen kan ook. Geef hier je bestelling door (klik op deze link) en maak de som van 10 euro over op de rekening van de Heemkundige Kring ‘Het Glazen Dorp’: BE35 1032 0568 5437. De kring zorgt ervoor dat je bestelling in je brievenbus belandt.

Geniet een heel jaar, en nog lang daarna, van deze mooie kalender!

Tentoonstelling ‘Retro GCFS’

Hoeilaart viert ’10 jaar GC Felix Sohie’. Voor onze kring de gelegenheid om met een tentoonstelling terug te blikken op de verre en recente geschiedenis van de site en het gemeenschapscentrum.

Wat ooit een schoolgebouw was, werd in 2002 officieel erkend als gemeenschapscentrum, en op 30 juni 2012 gingen de deuren van het splinternieuwe multifunctionele gemeenschapscentrum Felix Sohie open.

GC Felix Sohie, zaal Molenberg – toegang gratis

11 juni 2022 van 11 tot 17 uur
12 juni 2022 van 11 tot 17 uur
13 juni 2022 van 14 tot 17 uur

De schatten van het Hoeilaartse archief

Multimediaal panelgesprek

Op dinsdag 15 maart 2022 is iedereen welkom om samen met Michel Erkens, voorzitter van onze kring, en Jan Van Assche, voorzitter van Davidsfonds Hoeilaart, een reis te maken naar plekken waar merkwaardige archiefstukken te vinden zijn over ons dorp.

Ze houden om te beginnen halt in het gemeentehuis met het gemeentearchief en de documenten en voorwerpen die aan de Koninklijke Heemkundige Kring geschonken werden of door de kring werden aangekocht. Vervolgens nemen ze samen met jou een kijkje in het kerkarchief.

• 20 uur, GC Felix Sohie
• 8 euro – kassa: 10 euro
• info en tickets: dienst Vrije Tijd – tel. 02 657 05 04 – vrijetijd@hoeilaart.be – felixsohie.be

Org. Plezant & Interessant (Davidsfonds) i.s.m. Koninklijke Heemkundige Kring ‘Het Glazen Dorp’

A kind gift from Greece (via Canada)

Via de dienst Vrije Tijd van de gemeente kwamen we in contact met mevrouw Judith Gallant. Zij woont in Griekenland en had nog enkele postkaarten die haar grootvader bijhield als souvenir aan Hoeilaart, waar hij in de nasleep van WO I als Canadees soldaat gelegerd was.

Wat duidelijk is, is dat hij vooral voor de opvallende gebouwen koos: de kerk, ‘Château de Groenendaal’, het treinstation, de elektriciteitsfabriek. Slechts eenmaal de druivenserres. Het huis van de Sohie’s op ‘Den Berg’ ontbreekt, maar dat was in 1919 reeds afgebroken. Op een van de kaartjes schrijft hij dat er geen sneeuw lag.

Deze postkaarten zullen als één geheel bewaard worden in het archief.

We wish to thank Mrs Gallant for her kind donation to the archives of our local history circle. The postcards nicely show which spots in our village the Canadian soldiers were interested in.

Nacht van de Geschiedenis uitgesteld

Gezien het toenemend aantal coronabesmettingen en de daaraan gekoppelde nieuwe maatregelen, gaat de Nacht van de Geschiedenis op 30 november 2021 niet door. Het geplande panelgesprek over ‘De schatten van het Hoeilaartse archief’ (met Michel Erkens, voorzitter van onze kring) wordt verplaatst naar het voorjaar van 2022.
Aangekochte tickets blijven sowieso geldig. Van zodra mogelijk, wordt de nieuwe datum gecommuniceerd.

Heropening archief op 30 september

Vanaf donderdag 30 september is het archief weer elke donderdagavond, vanaf 20 uur, open voor het publiek. Vermits het coronavirus hardnekkig stand houdt, blijven we nog voorzichtig en worden er maximum 3 bezoekers tegelijk binnen gelaten.

Tentoonstelling verdwenen gebouwen

Zondag 19 september, van 10 tot 18 uur,
in de kapel van de kasteelhoeve

Tijdens het Druivenfestival stelt de kring naar goede gewoonte zijn kalender voor het volgende jaar voor. De kalender 2022 blikt terug op een twaalftal gebouwen die vertrouwd waren en ondertussen uit het straatbeeld verdwenen zijn. Uitvergrote beelden die tonen hoe het vroeger was en hoe het nu is, liggen op de tentoonstelling naast elkaar.

Weet je nog hoe het was? Of ben je benieuwd om te zien hoe het was? Kom dan kijken! Soms confronterend, maar niet te missen!

De kalender wordt ter plaatse verkocht (8 euro). Steunleden krijgen de kalender cadeau.

Hondenkar naar Museum voor Oude Technieken (MOT)

Na de ontmanteling van het Gemeentelijk Museum (omstreeks 2005), kwamen de tentoongestelde documenten en kleine voorwerpen terug naar het archief. Voor de grotere voorwerpen werd een ‘tijdelijke’ oplossing gevonden in het vroegere Iverlekgebouw aan de J.B. Charlierlaan.

Vermits dat gebouw in gereedheid gebracht wordt voor de nieuwe middelbare GO!-school die daar in september 2022 de deuren zal openen, dienen deze voorwerpen nu een nieuwe locatie of bestemming te krijgen. Alvast voor één voorwerp werd een nieuwe plek gevonden: de hondenkar werd overgedragen aan het Museum voor Oudere Technieken (MOT) te Grimbergen. De kar zal er behandeld worden tegen aantasting door houtworm en ten dienste staan van de museumwerking.

Het was Luc Versluys, oud-voorzitter van onze kring, die de kar ontving en ze in het museum liet tentoonstellen. Waar de kar precies vandaan kwam weten we niet, maar ze was zeker afkomstig uit de Druivenstreek.

De klassieke afbeelding van een hondenkar is deze waarop ze gebruikt wordt door een ambulante (melk)handelaar. Zoals blijkt op onderstaande foto, gemaakt rond 1900 in Groenendaal, trokken de honden bij ons ook de kar om het hout dat gesprokkeld werd in het Zoniënwoud, naar huis te brengen.

Bedankt voor de schenking!

Freddy Vanden Wouwer schonk onze kring maar liefst 9000 (!) bidprentjes. Deze worden nu door het bestuur zorgvuldig gesorteerd en geïndexeerd. Er kruipt heel wat tijd in, maar de genealogische en erfgoedkundige informatie die de prentjes ons bieden zijn van onschatbare waarde, ook voor volgende generaties. En nu en dan vinden we zelfs een van onze voorouders terug in de enorme hoeveelheid prentjes. Bedankt Freddy!