Wat weten we over de oude kerk?

Tentoonstelling 150 jaar Sint-Clemenskerk – Pupiter 1

(Klik op de blauwe linken om alle beelden en/of documenten te zien. Je kunt vergroten activeren door met de muis over de afbeelding te gaan en twee keer op ctrl te drukken.)

1.1 JAMINE H. – SCHUERMANS H., Rapport adressé à M. le Ministre de l’intérieur sur une inscription trouvée à Hoeylaert in Bulletin des Commissions Royales d’Art et d’Archéologie, T. IX, 1870, pp. 297-300
In dit artikel (uittreksel 1, uittreksel 2, uittreksel 3) handelen Henri Schuermans, archeoloog, en Herman Jaminé, architect van de nieuwe kerk, over het ontdekken van een Romeins votiefaltaar onder de vloer van de afgebroken oude Hoeilaartse kerk. Er wordt gewag gemaakt van een toevallige ontdekking door een arbeider en het feit dat de tekst naar de grond toe lag. Burgemeester en pastoor stemden in met een overdracht naar een museum.

1.2 Foto van de Romeinse altaarsteen bewaard in het Koninklijk Museum voor Kunst en Geschiedenis. De inscriptie wordt als volgt ontcijferd:
MATRONIS / CANTRUSTEI / HIABUS C.AP / PIANIUS PAC / ATUS. PRO SE ET / SUIS L(ibens) M(erito).
Achteraf las men eerder PAT(ER)N / US i.p.v. PACATUS wat vertaald wordt als  Caius Appianius Paternus wijdde (dit altaar) vrijwillig en terecht voor zich en de zijnen aan de Matrones Cantrusteihiae.
(MARIEN M.E., Van de oude steentijd tot de Merovingische periode, in Geschiedenis van Hoeilaart, 1974)

1.3 Schets van het schip van de oude afgebroken Hoeilaartse kerk.
(A.RA., Leuven, Kerkelijk Archief 22.940bis)

1.4 Inplanting van de voormalige kerk. Situatieschets.
(Gemeentelijk Archief)

1.5 Vergroot detail uit de situatieschets dat de vorm van de Hoeilaartse kerk weergeeft in 1869. Links van de groene lijn het romaanse gedeelte, rechts het gotische. Binnen de twee rode lijnen bevindt zich het oudste gedeelte van de kerk, op dit plan gelijklopend met het middenschip. De blauwe lijnen bakenen de doopkapel (links) en de sacristie af.

1.6 Kopie uit het boek van Victor De Buck, Het Christelyk Hoolaert uit 1855 waarin een beschrijving van de oude kerk vervat zit en een datering uit de 12e eeuw (pp 39-40).

1.7 Zegel van de parochie Sint-Clemens op een kwitantie (betalingsbewijs) van 4 februari 1502. Het zegel is maar gedeeltelijk bewaard. We zien de pauselijke tiara, een staf en het bovenste deel van een anker, waarmee Clemens gewoonlijk afgebeeld wordt.
(A.RA., Rekenkamer, Acquits = kwitanties, n° 1559)

Historisch onderzoek en teksten: Michel Erkens