KERK EN RELIGIEUS LEVEN
Over de plaats waar zich thans het kerkgebouw bevindt werd reeds een en ander gezegd. Het stemmige kerkje dat in 1870 afgebroken werd bezat zowel romaanse als gotische kenmerken. De toren zou uit de 12e eeuw stammen terwijl de eenbeukige kerk later met zijbeuken vergroot werd. Het koor zelf – in gotische stijl – zou vergroot zijn door prior Thomas Monincx van Groenendaal (1467-1483). In de 17e eeuw zouden nogmaals twee zijbeuken aan het geheel toegevoegd worden. In de 19e eeuw was de kerk zo krap geworden dat men de kinderen in de zijbeuk op een verdiep moest plaatsen.
De nieuwe kerk kwam er vooral onder impuls van pastoor Sterckendries die de realisatie van zijn initiatief echter niet meer mocht beleven. De kerk werd ook omgedraaid zodat de ingang van de nieuwe kerk zich bevond op de plaats waar vroeger het koor stond. Zij werd ingehuldigd in 1874 en was ontworpen in neo-romaanse stijl door architect Herman Jaminé. Deze had ook een toren voorzien, maar wegens de onstabiele ondergrond werd deze toren niet opgebouwd.
Het meubilair en kunstvoorwerpen uit de oude kerk gingen grotendeels verloren. Enkel de twee zijpanelen van een schilderij dat afkomstig zou zijn van de priorij Groenendaal worden thans bewaard. Het oude liturgische vaatwerk ging reeds vroeger verloren bij het bombardement door de Fransen van de stad Brussel in 1695. Het waardevolste kunstwerk dat thans in de kerk aanwezig is, is een majolicabeeld van Della Robbia dat baron de Man waarschijnlijk in 1828 uit Italië meebracht. Door het feit dat het ingewerkt is in de muur kan men de authenticiteit ervan echter niet met zekerheid bepalen.
Behalve de kerk is ook de Kapel van Welriekende belangrijk. Dit heiligdom werd in de 15e eeuw gesticht, de huidige kapel is van jongere datum (1863). Vroeger was het de gewoonte dat er ter gelegenheid van O.-L.-Vrouw Boodschap mis gelezen werd. Door het feestvieren dat deze mis met zich meebracht, en dit tijdens de vasten, werd men ertoe genoopt deze af te schaffen. Thans is er nog een eucharistieviering op O.-L.-Vrouw Hemelvaart. De kapel staat anderzijds ook goed aangeschreven bij ongehuwde meisjes. Het volstaat er een kousenband aan te hangen om weldra een charmante prins tegen te komen. Naast kleinere kapellen voor Onze-Lieve-Vrouw (O.-L.-Vrouw van Vlaanderveld, O.-L.-Vrouw der Armen, enz.) vinden we te Groenendaal een kapel ter ere van Sint-Cornelius. In het dorp zelf zijn er een tweetal kapellen ter ere van St.-Rochus, die een gevolg zijn van zijn aanroeping tijdens de cholera-epidemieën.
Tekst: Michel Erkens.