Zondag 11 september 2016 – Open Monumentendag: Onthaalpoort Groenendaal

Groenendaal, een gehucht van de gemeente Hoeilaart, is gezegend met een gevarieerd aanbod van bouwkundig erfgoed op een relatief kleine zone in het Zoniënwoud. Recent gerenoveerde gebouwen staan zij aan zij met bouwkundige relicten en worden omringd door ecologisch waardevolle boslandschappen. Van de drie gebouwen die dit jaar toegankelijk zijn voor het grote publiek, zijn er twee die uitzonderlijk voor één dag worden opengesteld.

Het programma wordt aangevuld met een aantal boswandelingen en een lezing. Daarnaast kan je ook genieten van de alledaagse “trekpleisters” zoals het arboretum, de Schotse Hooglanders op de voormalige oefenrenbaan en het Ruusbroecpad. Redenen genoeg om met het hele gezin een volledige dag in Groenendaal te vertoeven.

Centraal infopunt: Bosmuseum Jan van Ruusbroec, Duboislaan 2.

Opengestelde gebouwen

Volgende gebouwen zijn vrij toegankelijk van 11 tot 17 uur:

• Bosmuseum Jan van Ruusbroec

Het bosmuseum bevindt zich in de oude vierkantshoeve, die op initiatief van de priorij van Groenendaal rond 1778 gebouwd werd. Aan het begin van de vorige eeuw werd deze landbouwexploitatie ter beschikking gesteld van de beheerdiensten van het Zoniënwoud. In de jaren 1990 werd de hoeve gerestaureerd. Het museum dat er in ondergebracht was, werd grondig vernieuwd en uitgebreid met functionele ruimten. Het werd een hedendaags en educatief ingericht museum, waar de bezoekers niet alleen de leefwereld van het bos en zijn bewoners ontdekken maar ook kennis maken met de principes van het bosbeheer. In de originele ‘Spaanse zaal’ krijgt de bezoeker een overzicht van de geschiedenis van het Zoniënwoud en zijn talrijke priorijen.

• Belle Epoque-villa met aanpalende manege

Deze villa dateert van rond 1900 en is gelegen naast de toegang naar de voormalige oefenrenbaan van Groenendaal. Ze werd in 2012-2013 volledig gerenoveerd en ingericht als B&B. B&B Hippo-Droom heeft acht ruime kamers, ingericht met een knipoog naar de natuur en onze regio, en een binnenkoer met zes paardenboxen.

• Koninklijke loge

De voormalige hippodroom van Groenendaal, ooit de trots van de Belgische paardensport, kwam er onder impuls van Koning Leopold II (in 1887). De koning had er zijn eigen loge. Deze werd recent gerestaureerd door Natuurinvest, in samenwerking met het Agentschap Natuur en Bos en wordt nu uitgebaat door B&B Hippo-Droom die er een Royal Suite Leopold heeft ingericht.

Op Open Monumentendag houdt de Koninklijke Heemkundige Kring ‘Het Glazen Dorp’ er een kleine tentoonstelling over de geschiedenis van de loge.

Gratis randactiviteiten

Wandelingen met vertrek aan het bosmuseum

• De geschiedenis van de renbaan van Groenendaal: 10 uur en 14.30 uur

Wandeling langs de voormalige hippodroom, de oude oefenrenbaan en aanhorige restanten. Gids: Chris Vanderlinden, Natuurgroepering Zoniënwoud (NGZ).

• Oorlogsrelicten in de omgeving van Groenendaal: 10 uur en 14.30 uur

Wandeling langs sporen van militaire aanwezigheid tijdens beide wereldoorlogen. Gids: David Scheys, Koninklijke Heemkundige Kring ‘Het Glazen Dorp’.

• Spinnen in het bos: 14 uur

Spinnenzoektocht in de omgeving van het bosmuseum. Gids: Rudy Jocqué, spinnenspecialist van het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika.

Lezing in het bosmuseum

• Spinnen, een geval apart: 11 uur. Lezing door Rudy Jocqué. Vooraf in te schrijven via natuurpunt.be/agenda.be.

Open Monumentendag te Groenendaal wordt georganiseerd door:
– Agentschap Natuur en Bos, Beheerregio Groenendaal
– B&B Hippo-Droom
– Werkgroep Erfgoed van het Platform Onthaalpoort van Groenendaal
in samenwerking met Natuurgroepering Zoniënwoud vzw, Koninklijke Heemkundige Kring ‘Het Glazen Dorp’, gemeentebestuur Hoeilaart, Natuurinvest, Natuurpunt CVN

Info: info@zonienwoud.be

Wijk in de Kijker: Het Blocxveldt

Parcours van de tentoonstelling
van oude foto’s en prentkaarten van de wijk

Ter gelegenheid van Wijk in de Kijker ’Het Blocxveldt’ te Hoeilaart, werd door enkele vrijwillige wijkbewoners en met de medewerking van de Koninklijke Heemkundige Kring, een tentoonstelling opgezet met panelen verspreid over de wijk. Deze wijk ligt aan de zoom van het Zoniënwoud en is geprangd tussen de wijken Dumberg en Welriekende. Een belangrijk deel van de wijk werd ingenomen door het serrebedrijf van de familie Schimp. Van dit bijna industrieel gerund bedrijf blijft er niets meer van over dan de serristenvilla.

De 21 panelen tonen vergrotingen van oude postkaarten en foto’s die een beeld weergeven van hoe de wijk eruit zag tijdens de hoogdagen van de druiventeelt te Hoeilaart. Sommige foto’s konden geplaatst worden op dezelfde plek waaruit de fotograaf de oorspronkelijke foto had getrokken. Hierdoor kan men gemakkelijk de zichten op de verdwenen bedrijfsgebouwen en serres in de huidige omgeving situeren.

Deze panelen blijven nog opgesteld tot zondag 10 juli 2016.

Overzicht Panelen

1. Zicht op de buurt ‘de Gaas’, de grens tussen het Blocxveldt en Welriekende.
2. Toegang tot de Blokveldstraat vanuit de Brusselsesteenweg.
3. Zeer oude foto van het kruispunt van de Brusselsesteenweg met de Jules Delcordestraat en de Josse Biesmansstraat. Zicht op enkele baksteenovens.
4. Luchtfoto van het oostelijk deel van de wijk het Blocxveldt en het Sieckensveldt.
5. Zicht op het in aanbouw zijnde serrebedrijf Schimp.
   De dienstweg van het bedrijf Schimp met de sporen van de kolenwagonnetjes.
6. Zichten op het Dumbergplein.
7. Zicht op de Kerrenberg vanuit de Engelselaan.
   Zicht vanuit de Kerrenberg naar de IJsevallei.
8. Oude foto’s van het ‘Café – Hôtel de la Sapinière’.
9. Wandelaars en ongetwijfeld vele bezoekers uit Brussel, op de terrassen van de ‘Sapinière’.
10. Café ‘Point de vue’. De naam refereert naar de open plek het ‘Verbrand’, iets verderop in het Zoniënwoud.
11. De villa van Louis Schimp.
12. De oude Kerrenbergstraat.
13. Zicht op de oude smalle Zoniënbosstraat.
    Hetzelfde zicht maar tijdens de aanleg van de nieuwe straat.
14. Zichten op het serrebedrijf Schimp met verscheidene bedrijfsgebouwen, zoals de zagerij, het inpakhuis, de ‘frigo’ en de stookinstallatie.
15. Het serrebedrijf voor en na de afbraak.
16. De vrachtwagengarage van het bedrijf.
17. Het plein voor de vrachtwagengarage met de sporen van de kolenwagonnetjes.
18. Zicht op de centrale dienstweg van het serrenbedrijf.
19. Eén van de drie opzichterhuizen van het bedrijf.
20. Zicht op het voorplein van het derde stookhuis.
    Afbraak van het stookhuis.
21. Het woonhuis Schimp omgeven door een serrezee.

Groenendaaldag 22 mei 2016

Een dag vol activiteiten en belevingen in Groenendaal
Zondag 22 mei 2016, doorlopend van 10 tot 17 uur

Groenendaal is niet zomaar een gehucht van Hoeilaart, het is een unieke plek vol historische relicten en natuurhistorische rijkdom. In deze jachtige tijden hebben vele Hoeilanders de pracht van Groenendaal ietwat uit het oog verloren. Vandaar deze Groenendaaldag, met tal van activiteiten en belevingen rond natuur en erfgoed, om de band tussen de Hoeilaartse gemeenschap en Groenendaal aan te halen.

Org. werkgroep Natuur, Onthaalpoort Groenendaal i.s.m. Agentschap voor Natuur en Bos (ANB), Gezinsbond Hoeilaart, Samen Voor, Koninklijke Heemkundige Kring ‘Het Glazen Dorp’, Natuurgroepering Zoniënwoud vzw en B&B Hippo-Droom.

Programma

Centrale plaats: het Kasteel van Groenendaal langs de Duboislaan.
Alle activiteiten, uitgezonderd de restauratie, zijn gratis.
Info: info@ngz.be

Doorlopende bezoeken en activiteiten

• Een tentoonstelling over de recente archeologische onderzoeken in Groenendaal en van oude postkaarten waarop het Kasteel van Groenendaal wordt afgebeeld.
• Projectie van de luchtopnamen Het Zoniënwoud vanuit een andere hoek bekeken.
• Ad Wouters, beeldhouwer, aan het werk aan beelden voor de site Groenendaal.
• De onderaardse gang van de voormalige priorij die uitzonderlijk toegankelijk is. In kleine groepjes kan je met een gids de onderaardse gewelven bezoeken.
• De recent gerestaureerde Koninklijk Loge van de vroegere renbaan.
• Een tijdelijk Blote Voeten Pad, een heerlijke ervaring voor jong en oud!
• Het Ozon-project – over de ontsnippering van het Zoniënwoud – wordt op kindermaat toegelicht via creatieve activiteiten rond dierensporen.
• Vrij inspelen van een nieuwe, publieke speelzone in het bos.
• Voor de kleinsten: ritjes op een pony (tussen 14 en 16 uur).

Begeleide wandelingen – open aanbod

• Een arboretumwandeling – start: 10.15 uur.
• Een libellenwandeling – start: 14 uur.
• Het recent ingehuldigde Ruusbroecpad – start: 14.30 uur.
• Een arboretumwandeling – start: 14.30 uur.

Begeleide (kinder)activiteiten – mits inschrijving

• Bosspel – start: 10.15 uur
• Creatief met natuurlijke materialen – start: 14 uur
• Bijenwandeling – start: 14.30 uur

Inschrijvingen enkel via: www.ngz.be.

Restauratie en muziek

• Een restauratiestandje aan het Kasteel of meer uitgebreid in de B&B Hippo‑Droom.
• Live folkmuziek door de Hoeilaartse groep Demi Geuze.

Pendeldienst
De gemeente voorziet een gratis pendeldienst tussen het centrum van de gemeente en het Kasteel van Groenendaal. Het (mini)busje houdt halt aan het Gemeenteplein (GC Felix Sohie), het Dumbergplein, het Bosmuseum en het Kasteel van Groenendaal.

• Vertrek centrum Hoeilaart: om 10, 11, 13, 14, 15 en 16 uur.
• Vertrek Kasteel van Groenendaal: om 10.30, 11.30, 13.30, 14.30, 15.30 en 16.30 uur.

Een prachtig boek: Hoeylaert in de Groote Oorlog

Dit recent door de kring uitgegeven boek wil de oorlogsjaren van WO I in Hoeilaart evoceren. Het verhaalt de gebeurtenissen en het leven te Hoeilaart in de Eerste Wereldoorlog en het wedervaren van Hoeilanders die aan het front of zelfs in het buitenland verbleven.

Verzameling artikels met als onderwerp:
1. Het oorlogsverslag van pastoor D’Hoe
2. Brieven van en aan soldaten
3. Dagboek Hector Van Orshoven (A. Hoeilaart augustus-oktober 1914; B. Hoeilanders in Londen in 1914; C. 1915; D. 1916; E. 1917; F. 1918)
4. De gebeurtenissen in Hoeilaart (Maurits DEROM)
5. De gesneuvelden van Hoeilaart (David SCHEYS)
6. Georges Vandervaeren (Raymond MAT)
7. De villa’s van Groenendaal tijdens de bezetting (Roger VANDENBORRE)
8. De aantekeningen van Désiré Gillijns over “den droeve oorlog” (Stefaan BOCKSTAL)
9. Stichting van het kinderwelzijn, “Druppel Melk” (Michel ERKENS)
10. De vluchtelingen uit Halluin en Menen (Bob WALKIERS)
11. De renbaan van Groenendaal (Maurits DEROM)
12. De Canadezen in Hoeilaart (Raymond MAT)
13. Inspectieverslag van het krijgsgevangenen te Groenendaal (Bob WALKIERS)
14. Geschiedenis van de oud-strijdersbond Hoeilaart (Maurits DEROM)
15. Hoeilaart in de Eerste Wereldoorlog (Michel ERKENS).

Dit boek met harde kaft telt 285 bladzijden en bevat met meerdere zwart/wit afbeeldingen. Verkoopprijs: 27,00 euro. Voor leveringen buiten Hoeilaart en Overijse worden 6,50 euro als supplement voor de verzending aangerekend.
Het is te bekomen:
• aan de balie van het GC Felix Sohie;
• via glazendorp@live.be;
• via deze knop;
• door storting op BE35 1032 0568 5437 (BIC: NICABEBB) t.a.v. Het Glazen Dorp, 1560 Hoeilaart.

Archeologie op het Gemeenteplein

De volgende weken worden proefsleuven getrokken op het Gemeenteplein om te kijken of daar misschien interessante structuren uit vroegere tijd bewaard zijn.

Als we oude kadasterkaarten bekijken, zien we dat het Gemeenteplein in het midden van de 19e eeuw een groot perceel vormt, quasi onbebouwd, dit in tegenstelling met de gronden die aan de overzijde van de omringende straten liggen en grotendeels opgedeeld zijn in kleine percelen. Het betekent dat het Gemeenteplein grotendeels in handen van dezelfde eigenaars bleef.
Aan het Gemeenteplein komen ook enkele van de voornaamste verbindingswegen uit de middeleeuwen toe of langs: de weg van Waver naar Brussel (in de vroege middeleeuwen naar Ukkel), de weg naar Overijse de Albert Biesmanslaan was in de middeleeuwen onbestaande, op die plek was er vroeger de Koldam- en de Molenvijver) en de weg naar Tervuren. In die buurt dient ook het kasteel van Hoeilaart gesitueerd te worden. Daarnaast was er ook nog een kasteel op Terheide (ongeveer op de plaats van het huidige gemeentehuis), want het dorp Hoeilaart telde twee heerlijkheden: Terheide en Hoeilaart zelf.
Op het gebied tussen Kerkstraat, Vande Putstraat, Felicéstraat en Gemeenteplein bevond zich de kerk, vroeger, zoals gebruikelijk, georiënteerd met de absis naar het Oosten. Daarvoor bevond zich het pachthof van de hertog van Brabant, waarvan de gebouwen zich in de nabijheid van de Kerkstraat situeerden en wat de verschillende steegjes verklaart die van de Kerkstraat naar de J.B. Charlierlaan lopen. Het was langs daar dat het vee naar de weiden langs de IJse geleid werd. Verder stond het schepenhuis dat te zien is op een oude figuratieve kaart uit de tweede helft van de 18e eeuw en naar alle waarschijnlijkheid ook het kasteel. Het Gemeenteplein was dus het hart van het dorp. De drie Indo-Europese hoofdfuncties zoals gedefinieerd door Georges Dumezil kwamen er samen: bescherming (kasteel), religie (kerk), productie (pachthoeve) en daarnaast was er de aanzet tot administratie met het schepenhuis, het toenmalige “gemeenschapshuis” van een dorp. Deze structuur komt in vele Europese dorpen voor, ze is zeker niet uitzonderlijk. Net aan de kerk was er ook nog de schandpaal en een kleine woning (op palen ?).

Wat kan men nog vinden in de ondergrond van het plein dat in de 20e eeuw nog niet bebouwd werd? Er werden een viertal mogelijkheden opgeworpen.

1) De pomp. Deze stond op de hoek van het Gemeenteplein ter hoogte van de J. Denayerstraat. Hoe lang daar een afhaalpunt voor water was is onduidelijk. De meeste bronnen situeren zich dichter bij de IJse. In de 19e eeuw werd er een pomp geplaatst, die gebruikt werd tot de waterdistributie aangelegd werd in de jaren ’30 van de vorige eeuw. Het is niet uitgesloten dat men op deze plek nog de oude kanalisatie aantreft.
2) Het kerkhof. Zoals in alle dorpen situeerde het kerkhof zich rond de kerk. Vanaf het midden van de 19e eeuw begon men zich daarover zorgen te maken. Door de toename van de bevolking en dus ook de begrafenissen diende men overledenen steeds sneller op een plek te begraven waar maar enkele jaren voordien ook reeds iemand begraven werd. Met de bouw van een nieuwe kerk werd het er niet beter op. Uiteindelijk werd geopteerd voor een begraafplaats buiten de dorpskom die in gebruik werd genomen rond 1888/1889. Men heeft, zeker in de 19e eeuw geen personen op het huidige Gemeenteplein begraven. Er graven vinden die dateren van na de 13e eeuw zou erg verwonderlijk zijn.
3) Het kasteel. Het Hoeilaartse Gemeenteplein lag er vroeger niet zo vlak bij als we nu zien. Het steeg geleidelijk om uiteindelijk zo’n 4 meter boven de huidige straat uit te komen op de plek waar de Brusselse en Groenendaalse Steenweg begint. Tot enkele jaren geleden kon men de natuurlijke hoogte nog waarnemen ter hoogte van het huidige appartementsgebouw aan de nr. 27 van de Felicéstraat. Het Gemeenteplein werd tussen 1900 en 1914 afgegraven en de klei verwerkt tot baksteen. Gezien de grote afgraving lijkt het onwaarschijnlijk dat er aan de bovenzijde nog structuren terug te vinden zijn, hoewel de afgraving op het huidige Gemeenteplein minder groot was dan verderop. Het kasteel werd in 1503 afgebroken. Een gebouw dat langer bleef staan was “de poorte”, waarvan de functie momenteel niet gekend is.
4) Het schepenhuis van de heerlijkheid Hoeilaart. Het schepenhuis komt voor op een tweetal postkaarten en ook op een foto uit het fotoboek van de baron, waar het opduikt achter de kerk, alsook op figuratieve kaarten uit de 18e eeuw. Het werd begin 20e eeuw afgebroken, maar als we de golvingen op de huidige parking zien ter hoogte van waar het stond, dan is het duidelijk dat de onderste structuur van het huis niet uitgegraven werd. Wanneer het schepenhuis gebouwd werd, is helemaal niet duidelijk. De gepleisterde voorgevel geeft geen beeld van de ouderdom, ook niet van de verbouwingen en aanpassingen die het ondergaan heeft. Het interessante is natuurlijk wat er zich onder de nog bewaarde structuur van dit gebouw bevindt. We weten wel dat het gebouw kelders had. Hier is het volkomen gissen. Van helemaal niets tot Romeinse overblijfselen, vermits men onder de vroegere kerk een Romeins votiefaltaar gevonden heeft en de weg Waver–Ukkel erg oud is, getuige de plaatsnaam Welriekende waaraan volgens toponymisten een Romeinse oorsprong aan de basis ligt. Wat het ook word, de volgende dagen zal menigeen geconfronteerd worden met minder parkeergelegenheid. Het is wellicht de laatste kans om meer te weten te komen over de oudste geschiedenis van Hoeilaart, bovendien schrijft het Vlaams decreet over de bescherming van het archeologisch patrimonium voor dat bij ingrepen van ruimtelijke ordening die een invloed hebben op de ondergrond het advies moet gevraagd worden van het Agentschap Onroerend Erfgoed. Zij bepaalt of er een archeologisch onderzoek moet plaatsvinden. Hopelijk een fraai resultaat voor ons dorpsplein, zodat het geen vergeefse inspanning was. Twee vragen in het bijzonder verdienen antwoord. Zijn er naast het in 1870 gevonden votiefaltaar ook andere Romeinse overblijfselen te vinden ? Is er een continue bewoning geweest tussen de Romeinse periode en de middeleeuwen (eerste vermelding van Hoeilaart in het midden van de 12e eeuw) ?

13 september 2015: Open Monumentendag in Groenendaal

Om het programma van Open Monumentendag te raadplegen: klik hier.

Nieuwe uitgave: “Het Hoeilaartse (dienst)personeel in de periode 1846-1890”

In de 19^e eeuw werden personen, die tijdelijk in Hoeilaart verbleven en dus hun domicilie elders hadden, genoteerd in de registers met het etiket “Domestiques”. In het gemeentelijk archief bevinden zich 4 boeken die deze gegevens bevatten voor de periode 1846 tot 1890. Een nieuw register werd opgestart samen met het nieuwe Bevolkingsregister dus in 1846, 1856, 1866 en 1880. Dit laatste werd gebruikt tot 1895; waarschijnlijk werd er dus geen nieuw opgestart in 1890. In de gegevensbank wordt elk register benoemd naar zijn aanvangsjaar.

Als aanvulling bij de Hoeilaarts Bevolkingsregisters en deze van de Burgerlijke stand maakte Bob Walkiers een uitgebreide index van deze waardevolle registers. Een nieuwe bron voor genealogen.

De boeken 1846 en 1856 dragen als paginering de letters van het alfabet, deze van 1866 en 1880 zijn genummerd.

Meermaals werden er losse bladen ingeplakt omdat er initieel onvoldoende plaats voorzien was voor een bepaalde letter. De personen die opgenomen waren op deze bladen kregen de notering “Op ingekleefd blad” in de kolom “Opmerkingen” van deze index.

In het totaal bevat deze uitgebreide index 1178 namen waarvan er sommige meerdere malen vermeld zijn omdat ze verschillende keren in- en uitweken.

Bij 786 ingeschrevenen werden 41 verschillende beroepen aangegeven. Niet alleen de tewerkgestelden bij de gezinnen en in de plaatselijke nijverheid maar ook de personen die bij Hoeilanders voor een zekere tijd logeerden (vb. onderwijzers), zij die tijdelijk een woning betrokken (vb. onderpastoor) of in het klooster (zustersschool) verbleven en zij die in een hotel hun intrek genomen hadden (vb. ingenieur) werden in deze registers opgenomen. Allen behielden elders hun domicilie. Indien ze deze naar Hoeilaart verplaatsten werden ze ingeschreven in het Bevolkingsregister; de verwijzingen hiernaar werden ook in de kolom “Opmerkingen” opgenomen. Meermaals was alleen het folionummer aangegeven en ontbrak de naam (aanvangsjaar) van het register. Deze hiaten werden aangevuld.

De registers van 1866 en 1880 werden op 20 april 1895 grondig nagekeken en al wie op die datum niet meer in Hoeilaart verbleef werd geschrapt; deze informatie werd ook vermeld in de kolom “Opmerkingen”.

Deze index wordt uitgegeven door de Koninklijke Heemkundige Kring “Het Glazen Dorp” en is in het archief verkrijgbaar tegen de prijs van 5,00 euro. Hij kan ook besteld worden via Contact. Voor verzending wordt 1,00 euro aangerekend.

Panelen met oude dorpszichten geplaatst

Zoals je allicht gemerkt hebt, zijn er de voorbije weken op meerdere plaatsen in onze gemeente panelen met oude dorpsgezichten ingeplant.

Het was een idee naar aanleiding van 50 jaar kring (2013), maar de uitwerking vergde heel wat meer tijd en de tussenkomst van een belangrijke sponsor: CERA. De plaatsing zelf gebeurde met de hulp van het gemeentepersoneel. De kring dankt hiervoor zowel de mensen die de panelen geplaatst hebben, als het schepencollege dat zijn toelating verleende.

Onder elk paneel staat een summiere tekst. Een meer uitgebreide uitleg vind je terug onder de knop ‘Straatpanelen met oude dorpszichten’. We zijn er echter van overtuigd dat om echt de details terug te vinden, je best de panelen zelf gaat bekijken. De aangezochte firma heeft puik werk afgeleverd.

Hoeilaart en de Groote Oorlog

100 jaar geleden was ons land en Europa in een gruwelijk militair conflict verwikkeld. Ook in Hoeilaart werden verscheidene jongens opgeroepen om dienst te nemen in het Belgisch leger en op te trekken tegen de Duitse vijand. Tussen augustus en oktober 1914 werd heftig weerstand geboden, maar het Belgisch leger moest zich steeds verder terugtrekken. Eind oktober werd de IJzervlakte onder water gezet en dit stopte de Duitse opmars. Vier lange jaren stellingen- en loopgravenoorlog volgden tot uiteindelijk in september 1918 een definitieve aanval werd ingezet die het einde van de oorlog inluidde. In november 1918 werd uiteindelijk een wapenstilstand gesloten. Ondertussen waren er evenwel nog heel wat soldaten gesneuveld.

Om deze belangrijke periode in de Europese geschiedenis te herdenken werden dit jaar reeds tal van initiatieven genomen, zowel landelijk als lokaal. In Hoeilaart volgen dit en volgend weekend verschillende manifestaties om de herinnering aan zoveel leed niet verloren te laten gaan.

De Heemkundige Kring “Het Glazen Dorp” werkt hieraan mee door de opbouw van een tentoonstelling aan de hand van documenten en fotografisch materiaal dat door verscheidene dorpsgenoten ter beschikking werd gesteld of overgedragen werd.

Meerdere aspecten van de oorlog komen aan bod: de inval van de Duitsers, opeisingen, Hoeilanders aan het front, krijgsgevangenen, geïnterneerden, de bevrijding door de Canadezen, de ontploffing van het munitiedepot in Groenendaal in 1919. Van dit laatste zal trouwens een kort filmfragment getoond worden. Ook de oudstrijdersvereniging 1914-1918 en de herdenkingen gewijd aan Wereldoorlog I worden aan de hand van foto’s geëvoceerd.

VERBODEN BOEK GEËXPOSEERD

Op de tentoonstelling zal ook een verboden boek te zien zijn. Het gaat om het werk van de heer Scherpenseel over de verdediging van de Vlaamse (en Nederlandse) laagvlakte. Het draagt als titel “La vérité sur la situation militaire des Pays-Bas, de la Belgique et de la Hollande. La future guerre Franco-allemande”. Omdat justitieminister Bara het boek in België verbood, heeft de auteur het uiteindelijk uitgegeven in Nederland (Utrecht, 1879). Men kan het standpunt van de minister goed begrijpen vermits de auteur, een oud-militair, zijn gedetailleerde inzichten geeft over het verdedigen van het Belgisch grondgebied bij een eventuele Duitse of Franse aanval. Een van de zaken die uitvoerig besproken wordt is de verdediging van Antwerpen. Moet Mechelen in dat kader verdedigd worden? De auteur is ook voorstander van een verdediging door middel van onderwaterzetting, bvb. door het doorsteken van polders waardoor de Schelde vanaf Dendermonde veel breder wordt. Merkwaardig is dat op de kaart die bij het boek gevoegd werd ook de onderwaterzetting van het IJzerbekken ook ingetekend wordt, hoewel dat dit in het hoofdwerk niet uitdrukkelijk besproken wordt. Een exemplaar van dit werk behoorde ooit toe aan het oppercommando van het Oostenrijks-Hongaars leger, wat betekent dat dit werk wel degelijk bestudeerd werd door de vijand.

De tentoonstelling is tijdens de week toegankelijk tijdens de kantooruren en verder op zaterdag 8, zondag 9, dinsdag 11, zaterdag 15 en zondag 16 november van 14 tot 18 uur. De toegang is gratis. Oorspronkelijk was ook een belangrijke bijdrage van dhr. Gaston Petak voorzien. Daar dhr. Petak momenteel echter herstellende is van een heelkundige ingreep moest hij daar van afzien. De Heemkundige Kring wenst hem bij deze beterschap en voorspoedig herstel toe.

Hoeilaart, 6 november 2014
Michel Erkens, voorzitter Heemkundige Kring